Rủi ro khi đầu tư chương trình EB-5: “Tiền mất tật mang”

“Chỉ cần bỏ ra hơn 600.000 USD sẽ được cấp thẻ xanh định cư tại Mỹ”, lời mời chào hấp dẫn này đã và đang thu hút được nhiều cá nhân bỏ tiền tỉ tham gia. Chỉ có điều, các công ty này đều “lờ” đi những rủi ro trên con đường thực hiện giấc mộng Mỹ.

Trong những năm trước, nhà chức trách Mỹ thông báo điều tra công ty quản lý vùng bang Vermont và dự án khu phức hợp Jay Peak. Kết quả sơ bộ cho thấy, chủ dự án dùng sai mục đích hơn 200 triệu USD và bỏ túi khoảng 50 triệu USD để tiêu xài cá nhân. Điều này khiến nhiều người đổ vốn vào dự án lo ngại bị mất tiền, trong đó có không ít người Việt. Tất nhiên, giấc mơ định cư theo dạng đầu tư cũng không còn.

Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên là vì các nhà đầu tư tại Việt Nam không biết ai đang quản lý dự án mình đầu tư và ai đang quản lý tiền của mình. Ví dụ về câu chuyện tại khu dự án Jay Peak nêu trên đã cho thấy nhiều rủi ro tiềm ẩn mà nhà đầu tư có thể gặp trong việc đầu tư ra nước ngoài.

Dẫn chứng nhiều trường hợp cụ thể sau đây, bạn sẽ thấy nhiều vấn đề có thể gặp phải…

Trong vai người đang có nhu cầu và tìm hiểu về hoạt động đầu tư định cư tại Mỹ theo chương trình EB-5, phóng viên đã được nhân viên công ty I. đặt văn phòng tại Q.1 (TP.HCM) giới thiệu một dự án bất động sản và gọi đây là “cơ hội có 1 không 2”, bởi dự án này được bảo lãnh hoàn trả toàn bộ số tiền đầu tư cho khách hàng sau thời hạn 5 năm.

Cụ thể, khách hàng sẽ đầu tư vào dự án này dưới hợp đồng cho vay vốn là 500.000 USD, kèm theo phí quản lý dự án 50.000 USD và nhận được mức lãi suất cam kết là 0,25%/năm. Sau thời gian 5 năm, khách hàng sẽ được hoàn trả số tiền 500.000 USD cho vay. “Nếu như một nhà gồm bố mẹ và 2 con, thì cứ tính trên đầu người là hơn 100.000 USD mà có được thẻ xanh là lời to rồi. Dự án này rẻ hơn so với các chương trình như du học, đăng ký kết hôn…”, nhân viên nói.

Để thuyết phục khách hàng, nhân viên này cho biết chương trình EB-5 đã được chính phủ Mỹ gia hạn và sau đó có thể sẽ tăng mức đầu tư từ 500.000 USD hiện nay lên khoảng 800.000 USD (hơn 17 tỉ đồng). Đại diện công ty I. khẳng định sau 18 tháng, nếu hồ sơ của nhà đầu tư bị Sở Di trú Mỹ từ chối cấp visa, phía dự án sẽ hoàn trả toàn bộ số tiền đầu tư cho khách hàng trong thời gian 30 ngày, bao gồm cả 50.000 USD phí quản lý dự án hay phí tư vấn cho phía luật sư từ Mỹ và công ty tư vấn…

Trường hợp tương tự, một nhân viên tư vấn của công ty luật N. (TP.HCM) chuyên tư vấn về định cư ở Mỹ cũng hối thúc: “Bây giờ chị tham gia làm hồ sơ thì vẫn kịp cho gói 500.000 USD”.
Tuy nhiên, 500.000 USD chỉ là khoản đầu tư tối thiểu vào các dự án tại Mỹ, còn để hoàn tất hồ sơ,người tham gia sẽ còn phải đóng thêm các loại phí khác nhau, tổng cộng có thể lên tới trên 100.000 USD. Đơn cử như:

• 50.000 USD phí quản lý dự án
• 20.000 USD (hơn 450 triệu đồng) phí tư vấn làm hồ sơ
• 15.000 USD (gần 350 triệu đồng) phí tư vấn của luật sư tại Mỹ
• 1.500 – 2.000 USD (35 – 45 triệu đồng) phí dịch thuật bộ hồ sơ từ
• 13.700 USD (khoảng 300 triệu đồng) phí chuyển tiền đầu tư từ Việt Nam sang Mỹ

=> Tổng cộng, mức phí trọn gói để làm một hồ sơ EB-5 tại công ty I. lên tới 605.000 USD (hơn 13 tỉ đồng). Ở công ty luật N., ngoài suất đầu tư 500.000 USD, nhà đầu tư đóng thêm phí quản lý dự án 50.000 USD, phí luật sư 12.000 USD (hơn 260 triệu đồng). Hai loại phí này sẽ được trả lại 50% nếu hồ sơ không được chấp nhận. Các khoản phí không được hoàn trả gồm phí tư vấn, phí luật sư, phí dịch thuật… vào khoảng 25.000 – 30.000 USD (khoảng 550 – 650 triệu đồng).

Những rủi ro tiềm ẩn khác khi đầu tư chương trình EB-5 nếu bạn không tìm hiểu kĩ.

Một luật sư tại TP.HCM phân tích các dự án kêu gọi vốn trong chương trình EB-5 thường thông qua một công ty TNHH gọi là General Partner (GP). Công ty này hoạt động độc lập với nhà phát triển dự án, do công ty quản lý vùng (Regional Center) hoặc một số công ty khác quản lý, hoạt động độc lập với nhà phát triển dự án. Do đó, tiền của nhà đầu tư không được chuyển thẳng vào dự án mà thông qua Trung tâm vùng. Nói cách khác, nhà phát triển dự án không có mối quan hệ trực tiếp với nhà đầu tư EB5. Như vụ khu phức hợp Jay Peak bị điều tra, chủ dự án dùng sai mục đích hơn 200 triệu USD và bỏ túi khoảng 50 triệu USD để tiêu xài cá nhân vì GP được xem như “sân sau” của chủ đầu tư dự án nên họ toàn quyền sử dụng vốn và đây là rủi ro lớn cho các nhà đầu tư.

Ngoài hình thức đầu tư cho vay vốn vào một số dự án bất động sản như trên, nhà đầu tư có thể rót vốn trực tiếp để làm một cổ đông trong một vài dự án nhỏ như mở nhà hàng, kinh doanh ẩm thực ăn uống nói chung. Nhưng hình thức đầu tư này khá rủi ro cho việc được cấp thẻ xanh 10 năm là khá cao. Nếu 6 tháng nhà hàng thua lỗ thì không thể duy trì việc làm để lấy thẻ xanh dài hạn sau 2 năm. Thực tế tại Mỹ, kinh doanh ẩm thực ăn uống là một trong những ngành có cạnh tranh và rủi ro cao nhất.

Theo TS Nguyễn Văn Thuận (thuộc Trường ĐH Tài chính – Marketing): từ khâu chứng minh tài sản, tính pháp lý của dự án… đều có rủi ro khiến hồ sơ đầu tư không được chấp thuận dù phải trả nhiều tiền phí. Đặc biệt, việc chuyển tiền sang Mỹ theo những con đường “chui” khiến nhà đầu tư có thể bị mất hoàn toàn số tiền hơn 600.000 USD. “Giả sử mọi việc suôn sẻ, thì không ai dám đảm bảo dự án đó sẽ được vận hành thông suốt trong thời gian 5 năm. Đặc biệt các nhà đầu tư tại Việt Nam không biết ai đang quản lý dự án mình đầu tư và ai đang quản lý tiền của mình. Câu chuyện tại khu dự án Jay Peak đã cho thấy nhiều rủi ro tiềm ẩn mà nhà đầu tư có thể gặp trong việc đầu tư ra nước ngoài”.

Hậu quả của việc đầu tư “nhầm” vào chương trình EB-5 cực kỳ lớn

Chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu nhận định rủi ro lớn nhất cho các cá nhân người Việt Nam là làm thế nào để chuyển tiền đầu tư vào Mỹ khi không có giấy phép đầu tư? Nhiều công ty tư vấn ở Việt Nam sau khi nhận phí môi giới thì xem như hết trách nhiệm, khách hàng có được cấp visa định cư vào Mỹ hay không là một câu chuyện khác. “Ngay cả trong trường hợp đã có visa và được cấp thẻ xanh 10 năm hay lâu hơn, nếu phía Mỹ phát hiện có gian lận sẽ thu hồi thẻ xanh, trục xuất ra khỏi Mỹ hoặc thậm chí bị truy tố vì gian lận nhập cư và rửa tiền”, TS Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh.

ĐỂ CÓ ĐƯỢC THẺ XANH AN TOÀN CHO CẢ GIA ĐÌNH & HOÀN VỐN THÀNH CÔNG NHÀ ĐẦU TƯ CẦN THẨM ĐỊNH VÀ TÌM HIỂU ĐIỀU GÌ TRƯỚC KHI ĐẦU TƯ? 

• Dự án đã được Sở Di Trú Mỹ thông qua chưa?
• Tiềm lực của chủ đầu tư dự án như thế nào?
• Dự án đã được các tổ chức có uy tín thẩm định chưa?
• Số lượng việc làm tạo ra có đủ đáp ứng cho chương trình EB-5?
• Tỷ lệ vốn EB-5 so với vốn chủ sở hữu cao hay thấp? Về lý thuyết, tỷ lệ này càng thấp càng an toàn cho nhà đầu tư EB-5.
• Trung tâm vùng nào đang quản lý tiền của bạn, lịch sử hoàn trả vốn đầu tư của trung tâm vùng. (Hiện nay trong 1300 trung tâm vùng thì chỉ có khoản 4- 5 trung tâm vùng hoàn trả lại vốn cho nhà đầu tư)
• Đơn vị luật sư thụ lý hồ sơ cho gia đình bạn có danh tiếng trong lĩnh vực hay không, có đạt được tỉ lệ tuyệt đối hay không?

* Xét theo khía cạnh an toàn về thẻ xanh thì bằng chứng tạo ra 10 công việc toàn thời gian cho một suất đầu tư là quan trọng nhất. Nhà đầu tư cần phải thuyết phục được chính mình bằng tài liệu mà dự án cung cấp.

* Xét theo khía cạnh an toàn cho việc lấy lại tiền đầu tư, nhà đầu tư nên lựa chọn dự án EB-5 có thực lực tài chính mạnh, tỷ lệ vốn góp của chủ đầu tư phải chiếm ưu thế hơn nhiều so với số vốn kêu gọi từ nguồn EB-5. Dự án phải triển khai được cho dù có tiền của nhà đầu tư EB-5 hay không. Trung tâm vùng phải lớn và uy tín, có lịch sử hoàn lại vốn cho nhà đầu tư tốt.

Những dự án thường phải chờ vốn góp từ nhà đầu tư EB-5 mới triển khai được hay tỷ lệ vốn EB-5 nhiều, hoặc dự án sẵn sàng trả lãi suất cao để thu hút nhà đầu tư là những dự án nhà đầu tư cần cẩn trọng khi xem xét chọn lựa.